การตัดสิน คดี  ไม่ว่าศาลชั้นไหน หรือศาลอะไร ก็จะตัดสินเหมือนกันหมด ครับคือ ทั้งข้อเท็จจริง และข้อกฏหมาย ในเบื้องต้น การเป็นคดี ระบบประเทศไทย เป็นระบบกล่าวหา คนที่เสียหาย เค้าเรียกว่า โจทก์ ครับ ก็จะกล่าวหา โดยการทำคำฟ้องยื่นต่อศาล ๆ ก็จะออกหมายเรียก จำเลย มาให้การแก้ข้อกล่าวหา ของโจทก์  ซึ่งหาก จำเลยไม่ให้การต่อสู้คดี หรือให้การ ยอมรับ ข้อเท็จจริงก็ยุติ ศาลก็จะตัดสินว่า ข้อเท็จจริงที่เป็นยุติ นั้น มีข้อกฏหมายใดๆ สนับสนุนให้เป็นไปตามคำขอของโจทก์ หรือไม่ หากมีศาลก็จะตัดสินไปตามข้อกฎหมาย แต่หากไม่มีกฎหมายสนับสนุน ศาลก็ต้องยกฟ้องครับ

กรณีที่ จำเลยยื่นคำให้การต่อสู้คดี ศาลก็จะต้องดูว่า โต้แย้ง หร อพิพาทกันเรื่องอะไร มีข้อเท็จจริงใดๆ ทื่จะต้องพิจารณาหรือไม่ หากมี ศาลก็ต้องให้คู่ความ นำพยานหลักฐานมาแสดงต่อศาล เค้าเรียกว่า การสืบพยานครับ  การสืบพยาน เพื่อให้ข้อเท็จจริงเป็นที่ยุติ เพื่อนำไปสู่การ พิจารณาว่า เข้าขอกฎหมายใดๆ ที่สนับสนุนหรือไม่

หรือในบางกรณี มีปัญหาข้อกฎหมาย เกี่ยวกับอำนาจฟ้อง ศาลอาจจะตัดสินปัญหาข้อเกฎหมาย โดยไม่ต้องพิจารณาข้อเท็จจริงเลยก็ได้ครับ

เพื่อความเข้าใจที่ง่ายคดี ขอยกตัวอย่างให้เห็นนะครับ เช่น  กรณี ***้ยืมเงินกันเกินกว่า 50 บาท กฎหมายบังคับให้ทำหลักฐานเป็นหนังสือลงลายมือชื่อผู้***้ จึงจะฟ้องร้องกันได้  เมื่อ โจทก์ นำคดีมาฟ้องต่อศาล และจำเลยยื่นคำให้การต่อสู้คดี ว่า โจทก์ไม่มีอำนาจฟ้อง เนื่องจาก โจทก์ไม่มีหลักฐานมาแสดงต่อศาล เช่นนี้ จะเห็นได้ว่า คดีมีข้อพิพาทดังนี่ คือ

  1. "โจทก์มีอำนาจฟ้องหรือไม่ " ซึ่งเป็นปัญหาข้อกฏหมาย ครับ ว่า การ***้ยืมเงินดังกล่าวนี้ ฟ้องได้หรือไม่

   2." จำเลยได้***้ยืมเงินโจทก์จริงหรือไม่ " ซึ่งเป็นปัญหาข้อเท็จจริง จะต้องรับฟังพยานหลักฐาน โจทก์ จะต้องนำพยานหลักญานมาแสดงต่อศาลให้ได้ครับว่า จำเลยได้***้ยิมเงินไป จากโจทก์จริง 

ซึ่งเมื่อศาลพิจารณาแล้ว หากข้อเท็จจริงฟังได้ว่า จำลย***้ยืมเงินโจทก์ไปจริงแต่ในการฟ้อง โจทก์ไม่ได้มีหลักฐานการ***้เป็นหนังสือ ลงลายมือชื่อผู้***้ไว้ เป็นสำคัญ อย่างนี้ ศาลก็สามารถตัดสินตามข้อกฏหมายว่าโจทก์ไม่มีอำนาจฟ้องได้เลย โดยอาจไม่ต้องรับฟังข้อเท็จจริง ก็ได้ครับ

ดังนั้น ในการตัดสินคดี ศาลก็จะต้องพิจารณาข้อเท็จจริง และพิจารณาข้อกฎหมาย  ควบคู่กันไปครับ ไม่ว่าจะศาลชั้นใด ก็ตาม ศาลชั้นต้น ศาลอุทธรณ์ ศาลฎีกา หรือศาลชำนาญพิเศษอื่นๆ

เพียงแต่ว่า  ในการที่คู่ความ จะ อุทธรณ์ -ฎีกา โต้แย้ง ในปัญหาข้อเท็จจริง นั้น  จะมีกฎหมายวิธีพิจารณาความ เป็นการจำกัดสิทธิไม่ให้ คู่ความ อุทธรณ์หรือฎีกา ในปัญหาข้อเท็จจริง เพื่อ ลดปัญหาในการวินิจฉัยปัยหาข้อเท็จจริง ในศาลอุทธรณื และฎีกา  ดังนั้น กฎหมายเค้าจะเขียนห้ามไว้ครับ ว่า คดีแบบใด ต้องห้ามมิให้อุทธรณ์ ฎีกา ในปัญหาข้อเท็จจริง  โดยให้ถือข้อเท็จจริงตามที่ศาลชั้นต้นรับฟังข้อเท็จจริงมา เพื่อไม่ให้ศาลอุทธรณ์-ฎีกา  ต้องมีวินิจฉัยปัญหาข้อเท็จจริง ซ้ำซ้อนกับศาลชั้นต้นอีก

ไม่ทราบว่าเป็นคำตอบที่ต้องการหรือเปล่าครับ