การขึ้นบัญชีทหารกองเกิน
ชายผู้มีสัญชาติไทย เมื่อมีอายุย่างเข้า ๑๘ ปีบริบูรณ์ใน พ.ศ. ใด ให้ไปแสดงตนเพื่อลงบัญชีทหารกองเกินภายใน พ.ศ. นั้น ต่อสัสดีอำเภอที่ ตนมีภูมิลำเนาทหารอยู่ ถ้าไม่สามารถไปลงบัญชีทหารกองเกินได้ด้วยตนเอง ต้องให้บุคคลซึ่งบรรลุนิติภาวะแล้วและเชื่อถือได้เป็นผู้ดำเนินการแทน (มาตรา ๑๖ พระราชบัญญัติรับราชการทหาร) 


บุคคลใดซึ่งยังไม่ได้ลงบัญชีทหารกองเกินที่อำเภอพร้อมกับคนปีเดียวกัน ถ้าอายุยังไม่ถึง ๔๖ ปีบริบูรณ์ ต้องไปลงบัญชีทหารกองเกินเสียเช่น เดียวกับคนที่มีอายุย่างเข้า ๑๘ ปีโดยต้องปฏิบัติภายใน ๓๐ วัน นับแต่วัน ที่สามารถปฏิบัติได้ในกรณีนี้จะให้ผู้อื่นดำเนินการแทนไม่ได้ (พระราชบัญญัติ รับราชการทหาร มาตรา ๑๘) 

เมื่อได้รับการลงบัญชีทหารกองเกินแล้ว นายอำเภอจะออกใบสำคัญ ส.ด. ๙ ให้ไว้เป็นหลักฐาน

บุคคลใดไม่มาลงบัญชีทหารกองเกิน ต้องระวางโทษจำคุกไม่เกิน ๓ เดือนหรือปรับไม่เกิน ๓๐๐ บาท หรือทั้งจำทั้งปรับ

1.สิทธิผ่อนผันน่าจะยังทำได้อยู่เพราะคุณต้องไปขอหรือออกใบแสดงการศึกษาพร้อมทั้งลงชื่อที่ฝ่ายกิจการนักศึกษาหรือหน่วยงานที่รับผิดชอบของมหาลัย(จะมีหน่วยงานที่รับผิดชอบอยู่โดยเฉพาะ) ว่าคุณยังอยู่ในสถานภาพกำลังศึกษาอยู่ก็จะขอผ่อนผันไปได้เรื่อย ๆ จนจบล่ะครับ (อันนี้ต้องไปติดต่อกับทางฝ่ายกิจการนักนักศึกษาหรือหน่วยงานของมหาลัยที่เกี่ยวข้องด้วยนะ ซึ่งเขาจะมีขั้นตอนของเขาอีกที)

2.หมายถึงจะเรียนให้จบแล้วค่อยไปรับ ส.ด.9 หรือปล่าวครับ ถ้าใช่ก็อาจจะไม่เป็นอะไรเพราะตาม พรบ. ห้ามเกินอายุ 46 ปี แต่ตรงนี้ก็อาจจะเสี่ยงกับการโดนลงโทษได้ (ถ้าหากเขาแจ้งดำเนินคดี) เพราะอาจถือว่าหลีกเลี่ยงขัดขืนได้ครับ ทางที่ดีไปรับมาแล้วทำเรื่องผ่อนผันจนจบก็ค่าเท่ากัน ไม่เสียหายอะไรแถมสบายใจกว่าด้วยครับ (หรือถ้าไม่มั่นใจว่าจะผ่อนผันได้หรือไม่นั้น ลองไปติดต่อสอบถามฝ่ายที่เกี่ยวข้องทางมหาลัยดูก่อนก็ได้ครับ แต่ผมคิดว่ายังสามารถทำได้อยู่นะครับ)

3.ตรงนี้ยังอาจยังไม่ถือหรือเรียกได้ว่าหนีทหารนะครับ เพียงแต่ไม่ได้ไปขึ้นบัญชีทหารกองเกินภายในกำหนดเท่านั้น หากแต่ว่าถ้าขึ้นบัญชีแล้วไม่ไปรายงานตัวตามที่กำหนดหรือรายงานตัวแล้วแต่ไม่ไปรับราชการทหารตรงนั้นถึงจะเรียกได้ว่าหนีแบบเต็มตัว(กรณีที่ไม่ได้ทำเรื่องขอผ่อนผัน) ซึ่งถ้าจำไม่ผิดมีอายุความถึง 20 ปีครับ

4. ก็พอคุณเรียนจบก็สามารถใช้สิทธิทำการจับ ใบดำ ใบแดง ได้ตามปกติครับ